چرا گاهی در روابط احساس میکنیم که احساساتمان اهمیتی ندارد؟
احساس نادیده گرفته شدن در یک رابطه، تجربهای دردناک و مخرب است. این حس میتواند به مرور زمان اعتماد به نفس و عزت نفس فرد را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد فاصلهای عمیق بین افراد شود. اما چه عواملی باعث میشوند که چنین احساسی در روابط شکل بگیرد؟
- ✅
عدم همدلی:
شریک عاطفی شما توانایی درک و همدردی با احساسات شما را ندارد.
- ✅
گوش ندادن فعال:
به حرفهای شما با دقت گوش نمیدهند و تمرکزشان جای دیگری است. - ✅
بیتوجهی به نشانههای غیرکلامی:
زبان بدن شما (مانند حالات چهره و تن صدا) را نادیده میگیرند. - ✅
ارزیابی و قضاوت:
به جای پذیرش احساسات شما، آنها را قضاوت یا ارزیابی میکنند. - ✅
کوچک شمردن احساسات:
احساسات شما را کماهمیت جلوه میدهند یا آنها را مسخره میکنند. - ✅
مقایسه کردن:
احساسات شما را با احساسات دیگران مقایسه میکنند و میگویند “دیگران هم این مشکل را دارند. “ - ✅
سرزنش کردن:
به جای حمایت، شما را به خاطر داشتن این احساسات سرزنش میکنند. - ✅
نداشتن مرزهای مشخص:
به حریم شخصی و احساسی شما احترام نمیگذارند. - ✅
رفتار منفعل-تهاجمی:
با رفتار غیرمستقیم و پنهانی، شما را آزار میدهند. - ✅
اجتناب از تعارض:
برای جلوگیری از درگیری، از صحبت کردن در مورد مسائل مهم اجتناب میکنند. - ✅
تمرکز بر خود:
در مکالمات، بیشتر به خود و نیازهای خود توجه میکنند تا به شما. - ✅
عدم مسئولیتپذیری:
مسئولیت رفتارها و حرفهای خود را نمیپذیرند. - ✅
کنترلگری:
سعی میکنند احساسات و رفتارهای شما را کنترل کنند. - ✅
غرور و خودبزرگبینی:
خود را بالاتر از شما میبینند و به نیازهای شما اهمیت نمیدهند. - ✅
ترس از آسیبپذیری:
از نشان دادن احساسات خود میترسند و به همین دلیل، نمیتوانند با شما همدلی کنند.
- ✅
مشکلات ارتباطی:
مهارتهای ارتباطی ضعیفی دارند و نمیتوانند به طور موثر با شما ارتباط برقرار کنند. - ✅
تجربیات گذشته:
تجربیات تلخ گذشته باعث شدهاند که نسبت به احساسات دیگران بیتفاوت شوند. - ✅
فشار روانی:
درگیر مسائل و فشارهای روانی زیادی هستند که باعث میشود نتوانند به شما توجه کنند. - ✅
کمبود آگاهی:
به تاثیر رفتارهای خود بر احساسات شما آگاه نیستند. - ✅
انتظارات غیرواقعی:
انتظارات غیرواقعی از شما دارند و فکر میکنند باید همیشه شاد و راضی باشید.
- ✅
اختلالات شخصیتی:
در برخی موارد، این رفتارها میتوانند نشانهای از اختلالات شخصیتی باشند.
شناخت این عوامل، اولین قدم برای حل این مشکل است. در قدم بعدی، باید سعی کنید به طور واضح و با صداقت احساسات خود را با شریک عاطفیتان در میان بگذارید. در ضمن، باید انتظارات خود را از رابطه مشخص کنید و در صورت لزوم، از یک متخصص کمک بگیرید.
1. عدم همدلی از سوی طرف مقابل
یکی از اصلیترین دلایل این احساس، عدم توانایی یا تمایل طرف مقابل به همدلی است.وقتی فرد نتواند خود را جای شما بگذارد و احساساتتان را درک کند، طبیعتاً نمیتواند به آنها اهمیت دهد.همدلی، کلید ارتباط موثر و صمیمیت در روابط است.بدون همدلی، دیوار بین شما و طرف مقابل بلندتر شده و احساس تنهایی و بیاهمیتی میکنید.به تلاش برای توضیح احساساتتان ادامه دهید، اما اگر تغییری مشاهده نکردید، شاید نیاز باشد انتظارات خود را بازبینی کنید.به خاطر داشته باشید که همدلی یک مهارت است و برخی افراد در آن قویتر از دیگران هستند.
گاهی اوقات، آگاهی دادن به طرف مقابل از اهمیت همدلی میتواند کمک کننده باشد.
اما اگر طرف مقابل تمایلی به یادگیری و رشد نداشته باشد، تغییر دشوار خواهد بود.در چنین شرایطی، تمرکز بر مراقبت از خود و پیدا کردن منابع حمایتی دیگر اهمیت پیدا میکند.
2. نادیده گرفتن یا کوچک شمردن احساسات
وقتی احساسات شما به طور مداوم نادیده گرفته شده یا کوچک شمرده میشوند (“اینقدر حساس نباش”، “دلیلی نداره ناراحت بشی”)، احساس بیاهمیتی و ناامیدی میکنید. این رفتارها به تدریج باعث میشوند که شما از بیان احساسات خود دست بکشید و احساس کنید که اصلاً حق ندارید احساس داشته باشید. کوچک شمردن احساسات نوعی سوء استفاده عاطفی است و میتواند آسیب جدی به عزت نفس شما وارد کند. اگر با چنین رفتاری مواجه هستید، باید مرزهای خود را مشخص کنید و از خودتان دفاع کنید. به خودتان یادآوری کنید که احساسات شما معتبر هستند و حق دارید آنها را تجربه کنید. در صورت نیاز، از یک متخصص کمک بگیرید تا بتوانید با این وضعیت مقابله کنید. نادیده گرفتن احساسات نه تنها به شما آسیب میزند، بلکه رابطه را نیز تخریب میکند.
3. عدم حضور عاطفی طرف مقابل
حضور عاطفی به معنای این است که طرف مقابل به طور کامل در لحظه حضور داشته باشد و به حرفهای شما گوش دهد، نه اینکه فقط از لحاظ فیزیکی کنار شما باشد. وقتی طرف مقابل درگیر تلفن همراه، تلویزیون یا افکار خود است، نمیتواند به درستی به احساسات شما پاسخ دهد. این عدم حضور عاطفی باعث میشود که شما احساس تنهایی و انزوا کنید، حتی وقتی در کنار او هستید. در مورد نیازهای عاطفی خود با طرف مقابل صحبت کنید و از او بخواهید که در لحظاتی که با هم هستید، بیشتر حضور داشته باشد. زمانهایی را به طور اختصاصی برای با هم بودن و صحبت کردن بدون مزاحمت اختصاص دهید. گاهی اوقات، تعیین مرزهای مشخص در مورد بهرهگیری از وسایل الکترونیکی میتواند کمک کننده باشد.
4. اولویت قرار دادن نیازهای خود
وقتی طرف مقابل به طور مداوم نیازهای خود را بر نیازهای شما اولویت میدهد، احساس میکنید که احساسات شما اهمیتی ندارد. این رفتار نشان میدهد که طرف مقابل به شما به عنوان یک فرد برابر و محترم نگاه نمیکند. روابط سالم بر پایه تعادل و احترام متقابل استوار هستند. در مورد نیازهای خود صریح و واضح صحبت کنید و از طرف مقابل بخواهید که به آنها توجه کند. اگر طرف مقابل حاضر به تغییر نباشد، باید به این فکر کنید که آیا این رابطه برای شما مناسب است یا خیر. اولویت دادن به نیازهای خود به معنای خودخواهی نیست، بلکه به معنای احترام به خود است.
5. مقایسه با دیگران
وقتی احساسات شما با دیگران مقایسه میشود (“فلانی اینقدر قوی است، تو چرا اینقدر ضعیفی؟”)، احساس میکنید که مورد قضاوت قرار گرفتهاید و احساسات شما بیارزش هستند. مقایسه کردن، راهی برای تخریب عزت نفس و ایجاد احساس ناامنی است. هر فردی منحصر به فرد است و احساسات خود را به روشی متفاوت تجربه میکند. از طرف مقابل بخواهید که از مقایسه کردن دست بردارد و به احساسات شما احترام بگذارد. به خودتان یادآوری کنید که شما ارزشمند هستید، صرف نظر از اینکه احساسات شما چگونه هستند. تمرکز بر نقاط قوت خود و پیشرفتهایتان میتواند به تقویت عزت نفس شما کمک کند. مقایسه کردن، سمی برای روابط است.
6. عدم حمایت در زمانهای سخت
وقتی در زمانهای سخت به حمایت طرف مقابل نیاز دارید اما او حضور ندارد یا از شما حمایت نمیکند، احساس میکنید که احساسات شما برایش مهم نیستند. حمایت عاطفی یکی از پایههای اصلی یک رابطه سالم است. در مورد نیازهای خود به طور واضح با طرف مقابل صحبت کنید و از او بخواهید که در زمانهای سخت در کنار شما باشد. اگر طرف مقابل قادر به ارائه حمایت عاطفی نیست، به دنبال منابع حمایتی دیگر باشید، مانند دوستان، خانواده یا یک متخصص. حمایت عاطفی نشان دهنده عشق و تعهد است. عدم حمایت در زمانهای سخت میتواند به رابطه آسیب جدی وارد کند.
7. عدم ابراز محبت
عدم ابراز محبت کلامی و غیرکلامی میتواند باعث شود که احساس کنید احساسات شما برای طرف مقابل اهمیتی ندارد. ابراز محبت به معنای نشان دادن عشق، قدردانی و توجه به طرف مقابل است. 
روشهای مختلفی برای ابراز محبت وجود دارد، از جمله گفتن “دوستت دارم”، در آغوش گرفتن، هدیه دادن، کمک کردن و گوش دادن فعال. در مورد روشهای ابراز محبت مورد علاقه خود با طرف مقابل صحبت کنید و از او بخواهید که به این نیاز شما توجه کند. محبت، سوخت رابطه است. عدم ابراز محبت میتواند باعث سردی و فاصله در رابطه شود.
8. انتقاد مداوم
انتقاد مداوم از شما و احساساتتان، به مرور زمان باعث میشود که فکر کنید احساسات شما بی ارزش و غلط هستند. انتقاد سازنده میتواند مفید باشد، اما انتقاد مخرب فقط باعث تخریب و آسیب میشود. تمرکز بر نقاط قوت خود و دستاوردهای خود میتواند به افزایش اعتماد به نفس شما کمک کند. انتقاد مداوم، رابطه را مسموم میکند. ارتباط سالم بر پایه حمایت و تشویق استوار است. 
9. سرزنش کردن
وقتی برای بروز احساسات خود مورد سرزنش قرار میگیرید، احساس میکنید که حق ندارید احساس داشته باشید و احساسات شما برای طرف مقابل مزاحمت ایجاد میکند. سرزنش کردن، نوعی سوء استفاده عاطفی است و میتواند آسیب جدی به روان شما وارد کند. به خودتان یادآوری کنید که شما حق دارید احساس داشته باشید و هیچ کس حق ندارد شما را برای احساساتتان سرزنش کند. مرزهای خود را مشخص کنید و از خودتان در برابر سرزنشها دفاع کنید. در صورت نیاز، از یک متخصص کمک بگیرید تا بتوانید با این وضعیت مقابله کنید. سرزنش کردن، اعتماد و صمیمیت را در رابطه از بین میبرد. روابط سالم بر پایه پذیرش و همدلی استوار هستند.
10. عدم عذرخواهی
وقتی طرف مقابل اشتباه میکند و از شما عذرخواهی نمیکند، احساس میکنید که احساسات شما برایش مهم نیستند و ارزشی ندارند. عذرخواهی نشان میدهد که طرف مقابل مسئولیت اشتباه خود را میپذیرد و به احساسات شما اهمیت میدهد. در مورد اهمیت عذرخواهی در رابطه با طرف مقابل صحبت کنید و از او بخواهید که در صورت اشتباه، از شما عذرخواهی کند. عذرخواهی، راهی برای ترمیم رابطه و بازسازی اعتماد است. عدم عذرخواهی میتواند باعث ایجاد کینه و رنجش شود. روابط سالم بر پایه صداقت و مسئولیتپذیری استوار هستند.
11. انکار واقعیت
وقتی طرف مقابل واقعیت احساسات شما را انکار میکند (“تو اینطوری فکر نمیکنی”، “تو ناراحت نیستی”)، احساس میکنید که هویت و تجربه شما نامعتبر شدهاند. این رفتار، نوعی تحریف واقعیت است و میتواند باعث سردرگمی و بیاعتمادی شما به خودتان شود. به خودتان یادآوری کنید که احساسات شما معتبر هستند و هیچ کس حق ندارد آنها را انکار کند. به دنبال تایید از منابع دیگر باشید، مانند دوستان، خانواده یا یک متخصص. از طرف مقابل بخواهید که به تجربه شما احترام بگذارد و از انکار واقعیت دست بردارد. انکار واقعیت، رابطه را ناسالم و غیرقابل اعتماد میکند. روابط سالم بر پایه صداقت و پذیرش واقعیت استوار هستند.
12. سکوت و بیتفاوتی
وقتی با سکوت و بیتفاوتی طرف مقابل مواجه میشوید، احساس میکنید که احساسات شما برای او اهمیتی ندارد و شما دیده نمیشوید. سکوت میتواند به اندازه کلمات آزاردهنده باشد. در مورد تاثیر سکوت طرف مقابل بر احساسات خود با او صحبت کنید و از او بخواهید که با شما ارتباط برقرار کند. سکوت، رابطه را منزوی و سرد میکند. روابط سالم بر پایه ارتباط باز و با صداقت استوار هستند. بیتفاوتی، نشان دهنده عدم علاقه و احترام است.
13. عدم تلاش برای درک
اگر طرف مقابل هیچ تلاشی برای درک احساسات شما نکند، حتی زمانی که شما سعی میکنید آنها را توضیح دهید، احساس بی اهمیتی خواهید کرد. تلاش برای درک، نشان دهنده تمایل به ارتباط و همدلی است. از طرف مقابل بخواهید که به حرفهای شما با دقت گوش دهد و سوال بپرسد تا بتواند احساسات شما را بهتر درک کند. عدم تلاش برای درک، فاصله عاطفی را افزایش میدهد. روابط سالم بر پایه تمایل به یادگیری و رشد با یکدیگر استوار هستند. درک، کلید حل تعارضات و ایجاد همدلی است.
14. دادن راه حل به جای همدلی
گاهی اوقات طرف مقابل به جای اینکه با شما همدلی کند، بلافاصله به دنبال ارائه راه حل است. این رفتار میتواند باعث شود که احساس کنید احساسات شما درک نشدهاند و نادیده گرفته شدهاند. در بیشتر مواقع، افراد به دنبال همدلی و حمایت هستند، نه راه حل فوری. به طرف مقابل بگویید که در حال حاضر فقط نیاز به همدلی دارید و بعداً میتوانید در مورد راه حلها صحبت کنید. دادن راه حل بدون همدلی، میتواند باعث شود که فرد احساس کند که بار اضافی بر دوش او گذاشته شده است. روابط سالم بر پایه حمایت و درک متقابل استوار هستند. گاهی اوقات، فقط شنیده شدن کافی است.
15. سوء استفاده عاطفی
اگر در رابطه با سوء استفاده عاطفی مواجه هستید، احساس بیاهمیتی و بیارزشی کاملاً طبیعی است. سوء استفاده عاطفی شامل رفتارهایی مانند تحقیر، تهدید، کنترل و دستکاری عاطفی است. سوء استفاده عاطفی میتواند آسیب جدی به سلامت روان شما وارد کند. اگر در یک رابطه سوء استفادهگرانه هستید، باید به دنبال کمک باشید. با یک دوست، خانواده یا یک متخصص صحبت کنید. سوء استفاده عاطفی، به هیچ وجه قابل قبول نیست. سلامتی و امنیت شما در اولویت قرار دارد. ترک یک رابطه سوء استفادهگرانه، میتواند سخت باشد، اما ضروری است.
16. تمرکز بر اشتباهات گذشته
وقتی طرف مقابل مدام اشتباهات گذشته شما را یادآوری میکند و از آنها برای حمله به شما استفاده میکند، احساس میکنید که احساسات شما نادیده گرفته میشوند و شما فرصتی برای رشد ندارید. این رفتار، نوعی دستکاری عاطفی است و میتواند باعث ایجاد احساس گناه و شرم در شما شود. از طرف مقابل بخواهید که گذشته را رها کند و بر حال تمرکز کند. تمرکز بر اشتباهات گذشته، رابطه را راکد و بیثمر میکند. روابط سالم بر پایه بخشش و اعتماد استوار هستند. گذشته را نمیتوان تغییر داد، اما میتوان از آن درس گرفت.
17. مقصر دانستن شما برای همه مشکلات
وقتی طرف مقابل شما را مسئول تمام مشکلات رابطه میداند و از پذیرش مسئولیت خود خودداری میکند، احساس میکنید که احساسات شما نادیده گرفته میشوند و شما به تنهایی بار مسئولیت رابطه را به دوش میکشید. روابط سالم بر پایه مسئولیتپذیری مشترک استوار هستند. از طرف مقابل بخواهید که مسئولیت سهم خود را در مشکلات رابطه بپذیرد. مقصر دانستن یک طرف، رابطه را غیرمنصفانه و ناپایدار میکند. روابط سالم بر پایه همکاری و حل مسئله مشترک استوار هستند. پذیرش مسئولیت، گام اول برای حل مشکلات است.
18. حسادت و کنترل
اگر طرف مقابل حسود و کنترلگر باشد، ممکن است سعی کند شما را از دوستان و خانوادهتان جدا کند و شما را مجبور کند که مطابق میل او رفتار کنید. این رفتار میتواند باعث شود که احساس کنید احساسات شما نادیده گرفته میشوند و شما آزادی و استقلال خود را از دست میدهید. حسادت و کنترل، نشان دهنده عدم اعتماد و احترام است. به طرف مقابل توضیح دهید که نیاز به فضا و استقلال دارید و او حق ندارد شما را کنترل کند. حسادت و کنترل، رابطه را خفه و ناسالم میکند. روابط سالم بر پایه اعتماد و احترام متقابل استوار هستند. آزادی و استقلال، عناصر ضروری یک رابطه سالم هستند.
19. دروغگویی و پنهان کاری
وقتی طرف مقابل به شما دروغ میگوید یا چیزهایی را از شما پنهان میکند، اعتماد شما به او از بین میرود و احساس میکنید که احساسات شما برای او مهم نیستند و شما شایسته صداقت نیستید. دروغگویی و پنهان کاری، رابطه را غیرقابل اعتماد و ناپایدار میکند. از طرف مقابل بخواهید که با شما صادق باشد و چیزی را از شما پنهان نکند. اعتماد، به سختی به دست میآید و به آسانی از بین میرود. روابط سالم بر پایه صداقت و شفافیت استوار هستند. دروغ، رابطه را مسموم میکند.
20. بازی های ذهنی
بازی های ذهنی مانند ساکت کردن، گاز روشن کردن (gaslighting) و مثلث سازی (triangulation) میتواند شما را گیج و نامطمئن کند و باعث شود که احساس کنید احساسات شما نامعتبر هستند. این رفتارها، نوعی سوء استفاده عاطفی هستند و میتوانند آسیب جدی به روان شما وارد کنند. اگر در رابطه با بازی های ذهنی مواجه هستید، باید به دنبال کمک باشید. با یک دوست، خانواده یا یک متخصص صحبت کنید. بازی های ذهنی، رابطه را غیرقابل پیش بینی و پر از استرس می کند. سلامت روان شما در اولویت قرار دارد. خودآگاهی و اعتماد به نفس، بهترین سلاح در برابر بازی های ذهنی هستند.
21. استانداردهای دوگانه
وقتی طرف مقابل استانداردهای متفاوتی برای شما و خودش قائل می شود، به این معنی است که به شما به اندازه خودش احترام نمی گذارد و احساسات شما را مهم تلقی نمی کند. این رفتار میتواند باعث ایجاد حس بی عدالتی و خشم در شما شود. به طرف مقابل نشان دهید که این رفتار او منصفانه نیست و باید استانداردهای یکسانی برای هر دو طرف وجود داشته باشد. استانداردهای دوگانه، رابطه را ناهمگون و غیرمنصفانه می کند. روابط سالم بر پایه برابری و عدالت استوار هستند. احترام متقابل، پایه و اساس یک رابطه سالم است.
